1000 TL yatırdım, 2000 TL daha yatır diyor
13 — Bir gömleğin sol kol parçası (res. 26). Genişi. 0,43; yüksekl. 0,45 m. Üst silme tamamiyle kırılmış. Sağ taraf kolundan başka dik yakalığın konturları belli oluyor.
Para çekmek isteyince olmaz diyor
14 — Bir gömleğin alt kısmı (res. 27a). Azamî genişi. 0,34; yüksekl. 0,38 m. Gömleğin yatay olarak kesilen alt kısmı. Onun altında iki tane püsküllü deri parçası. Yanlarda ve alt tabakalarda büyük bir kısmı kırılmış parçalar mevcut.
17 — Bir gömleğin alt kısmı (res. 28c). Uzunl. 0,27 m; yüksekl. 0,25 m. Satıh çok aşınmış; yalnız bir kaç tane püsküllü deri parçası farkediliyor.
Para çekme yerine basınca girilmiyor
2 — Sağa bakan bir miğfer ve bir savaş gömleği (res. 15). Env. no. 600. Uzunl. 1,16; yüksekl. 1,04; kalınl. 0,22-0,23 m. Gömleğin sol omuzundan miğfere doğru uzanan, ayrıca gömlek ile miğfer arasında çatlaklar var. Alt silme no. 1 de olduğu gibi. Üst silme 4 sm yükseklikte düz, 6 sm yükseklikte yuvarlak ve 1 sm yükseklikte düz bir şeritten ibaret olup kabartma sathına nazaran 6 sm’lik bir çıkıntı yapmaktadır. Miğfer bir önceki levhadakine benzemekte, yalnız sorguç daha kalın bir kütle şeklinde, birbirine paralel beş hattan meydana gelmektedir. Sorgucun ayrıca hafifçe öne doğru meyilli kısa bir parçası da vardır. Cepheden gösterilmiş olan gömlek yüksek kabartma halinde ve hacimli bir tarzda işlenmiş olup ortasında boyunun ve gırtlağın serbestçe hareket edebilmesi için U şeklinde bir delik kapsayan dik bir yakalık, omuzlardan aşağıya sarkan apoletlere sahip bulunmaktadır. Alt kısmı düz yatay bir hat şeklinde kesilmiştir. Bu hattın altında iki sıra dikdörtgen ve uçları püsküllü deri parçaları aşağıya sarkmakta, alt sıranın üst sıradan daha uzun olduğu göze çarpmaktadır. Bu parçaların altında görülen ve birbirinden açıkça ayırd edilmiş yarı silendrik beş destekçenin üçüncü bir deri parçası sırasından ziyade gömleğin altında giyilmesi mutad olan tunika’nın alt kenar kumaş kıvrımları olması daha muhtemeldir. Gömleğin üzerinde, apoletlerin altındaki meme uçları ve yuvarlak göbek çukurundan başka, vücut anatomisi ile ilgili hiçbir ayrıntı gösterilmemiştir. Göbeğin hemen altında ince bir şerit halinde olan kuşak ortada camadan düğümü şeklinde bir fiyongo meydana getirdikten sonra püsküllü iki ucu ile aşağıya sarkmaktadır.
Levhaların üzerinde yalnız savaş gömleği, miğfer ve kılıçların tasvir edilmiş olması dikkat çekicidir. Mızrak, kalkan, kolçak, dizçek ilâh, gibi silâhların bulunmamasının sebebi, bazı tahminlere yol açmakla beraber (aşağıya bk.), kesin olarak anlaşılamamaktadır. Hepsi cepheden tasvir edilmiş olan gömlekler herhangi bir vücut adalesini dışa aksettirmeyen, sadece meme tepeleri ve göbek çukurunu kapsayan kaskatı şekilleri ve alt kenarlarının düz yatay bir hat şeklinde kesilmiş olmasiyle madenden değil, fakat deriden yapılmış gömlekler olarak ortaya çıkmaktadır ki bu kabil gömleklerin, madenî gömleklere nazaran daha hafif olduklarından, klâsik devirden itibaren çok kullanıldığını ve grekçe “spolas” (σπολάς) adını taşıdığını biliyoruz[]. Side gömleklerinde boyunu çepeçevre korumak üzere önde U şeklinde bir açıklık kapsayan dik bir yakalık[], gömleğin arka parçasını ön parçasına tutturan ve arkadan, omuzlar üzerinden göğse doğru uzanan “omuzluklar” yahut apuletler[], alt kısmı düz olarak kesilen gömleğin eteklik kısmında karın ve kalçaları korumak üzere üst üste iki sıra halinde tertiplenmiş uçları püsküllü dikdörtgen deri parçaları[] bulunmakta, bunların altında beliren ve silendrik destekçeler şeklinde olan kısmın ise üçüncü bir deri parçaları sırasından ziyade savaş gömleğinin altına giyilen tunika’nın kenar pilileri olduğu muhtemel bulunmaktadır.[]. Belde ince bir kuşak vardır ki önde göbek çukurunun hemen altına camadan düğümü meydana getiren bir fiyongo şeklinde bağlanmış olan bu kuşağın püsküllü uçları birbirine simetrik eğri hatlar meydana getirmek suretiyle aşağıya sarkmakta, bu durum kuşağın yumuşak bir kumaştan değil, fakat sertçe bir maddeden, muhtemelen deriden imal edilmiş olduğuna işaret etmektedir[].
Bets10 Bahis ve Bahis Sitesi Şikayetleri
Side ve başka şehir kapılarındaki silâh kabartmalarını bir ya da çeşitli askerlik olayları ile ilgili kabul edebilir ve bunları —meşgul olduğumuz devri gözönünde bulundurarak— esas anlamını kaybetmiş olan “tropaion” kelimesi ile ifade edebiliriz[]. Bu hususu kabullendiğimiz takdirde Side şehir kapısında Sideli’lerin değil, fakat onlar tarafından düşmandan iğtinam edilmiş silâhların bahis konusu olduğunu benimsemek zorunda kalırız. Acaba bu silâhlar kimlere aitti? Hellenistik devir silâhlarına dair yapılan araştırmalar daha henüz başlangıç safhasında bulunduğundan bu soruya kesin bir cevap verebilecek durumda değiliz. Yalnız bu kabartmalarda sadece savaş gömleği, miğfer ve kılıçların tasvir edilmiş olması, yukarıda da söylediğimiz gibi, dikkat çekicidir ve bunlardan başka hiçbir silâhın mevcut olmayışının bir mânası olsa gerektir. Bütün hellenistik devir ordularına teşkilât ve teçhizat bakımından örnek olan Makedonya ordusundaki[] birliklerin silâhlarına dair antik yazarların verdikleri bilgilere bir göz atacak olursak Hetairos’ların ve hafif süvarinin savaş gömleği, sorguçlu miğfer, kılıç ve uzun mızraklar taşıdığını, fakat kalkan kullanmadığını görürüz ki[] bu husus Side’deki silâhlar ile —bunlar arasında mızrak bulunmamasına rağmen— Makedonya süvarisi tarafından kullanılan silâhlar arasında bir ilişki olduğuna işaret etse gerektir. Bu kabil Makedonya tarzında silâhlara şehir kapısı üzerinde yer verilmiş olması bunların önemli bir tarih olayı ile ilgili olduklarında, zannımıza göre, şüphe bırakmamaktadır. Cl. Bosch tarafından çok esaslı bir surette incelenmiş olan Pamphylia tarihine ait olaylara bir göz gezdirecek olursak[] Manisa savaşından sonra Suriye kıralı Antiokhos III ile Romalı’lar arasında Apameia’da yapılan barış muahedesinde Pamphylia’nın Bergama Kırallığına bırakıldığını görürüz. Bununla beraber Bergamalı’lar bütün Pamphylia’yı egemenlikleri altına alamamışlar ve büyük bir ihtimale göre Kestros (Aksu)’ a kadar uzanan batı kesimi ile yetinmek zorunda kalmışlardır. Fakat Side gibi o bölgenin biricik liman şehrini, Apameia andlaşmasma dayanarak, işgal etmekte kendisi için menfaat gören Bergama kıralı Eumenes II’ nin ya da generallerinden birinin Side’ye, belki baskın mahiyetinde bir akın yapmış, fakat bu akında başarısızlığa uğrayarak geri çekilmek zorunda kalmış olduğu anlaşılıyor. Cihan tarihi bakımından önemsiz (çünkü antik kaynaklar böyle bir seferden bahsetmemektedir), fakat Side için son derece önemli olan bu sefer şerefine şehir bu tarihten başlıyarak M.ö. 36 yılma kadar devam eden gümüş tetradrahmiler basmıştır ki bunların ön yüzünde şehrin baş tanrıçası Athena, arka yüzünde ise elinde bir zafer çelengi tutan Nike tasvir edilmiştir[]. Bosch’un söylediği gibi (s. 34) “bütün sikke resimlerinin muayyen bir mânası olduğuna ve çok zaman aktüel tarihi hâdiselerle ilgilendiğine göre bu sikke resminin de hakikî bir zaferi, M.ö. 188 senesinden sonra şehrin durumu için önemli bir hâdiseyi, yani onun otonomisini tesbit ve tayin eden bir zaferi göstermesi icap eder.” İşte Bergamalılara karşı kazanılmış böyle bir zaferin sikke resimlerinden başka kapı üzerinde bir “tropaion” ile kutlanmış olması büyük bir ihtimal dahiline girer.
Side silâh kabartmalarına en yakın bir analoji olarak Makedonya’da Levkadia’da 1942 yılında bulunmuş ve kazılmış bir tümülüs altı mezar odasının içindeki freskler gösterilebilir[] (res. 38-39). Bu odanın kısa taraf duvarlarında yarım daire şeklindeki satıhlardan kapının üzerindekinde ortada bir Makedonya kalkanı, onun sağında ve solunda tropaion şeklinde birer savaş gömleği ve onun üzerinde birer miğfer vardır[]. Miğferler yanaklıklar ve alın üzerinde ince bir şerit kapsamakta, fakat sorguça sahip bulunmamaktadır. Deriden yapıldıkları anlaşılan gömleklerin belden yukarı kısımları çok kısadır, fakat yakalık mevcuttur. Alt kısımda yer alan iki sıra deri parçası ince uzun şekilleri ile dikkati çekmektedir. Gömleğin üzerinde ayrıca göbek hizasında düğümlenmiş bir kuşak vardır. Gömleklerin sağında ve solunda gerideki fona tutturulmuş bir çividen aşağıya sarkan birer kuşak ve onun önünde çapraz surette duran birer kılıç göze çarpıyor. Soldaki kılıcın kabzası kuş başı şeklindedir. Bu freskin karşısındaki yarım dairevî sathın içindeki freskte[] ortadan bir öncekinden süsleri bakımından ayrılan yuvarlak bir kalkan ve onun altında dizlikler bulunmaktadır. Sağda ve solda alt kısımları düz yatay olarak kesilmiş, yanaklıkları havi birer miğfer yer almaktadır. Sağdaki miğfer sorguçludur. Miğferlerin gerisinde sağda ve solda çiviye asılı bir kuşak aşağıya sarkmakta ve kuşağın önünde çapraz duran bir kılıç yer almaktadır. Soldakinin kabzası kuş başı şeklindedir. Bu freskler hâfir tarafından kıral Perseus ile Makedonya kırallığının son devreleri arasındaki zamana (aşağı yukarı M.ö. 180-150) tarihlenmektedir.
Suhleye, BrUkselde • Hac ve M •